نقاشی دیواری، ابزاری مناسب برای آموزش محیط زیست به کودکان

شکل‌گیری نگرش، ارزش‌ها، تعهد و مهارت‌های مورد نیاز برای حفظ محیط زیست در افراد از سنین پایه آغاز می‌شود. از آنجا که نقاشی دیواری مهدکودک‌ها همواره در ارتباط با کودکانی است که در محیط مهدکودک زندگی، فعالیت و بازی می‌کنند، لذا این تصاویر غیر از هماهنگی با فضای مهدکودک، می‌تواند با آموزه‌هایی نیز همراه باشد.
هدف از این پژوهش، بازشناسی مفاهیم زیست‌محیطی در نقاشی دیواری مهدکودک‌های شهر مشهد و تعیین خلاءها و کمبودهای موجود در موضوعات نقاشی شده جهت افزایش آگاهی‌های زیست‌محیطی به کودکان می‌باشد. اين مقاله با استفاده از روش تحليل محتوای بصری به بررسی نقاشی دیواری مهدکودک‌های شهر مشهد پرداخته، کیفیت و کمیت پرکاربردترین مفاهیم زیست‌محیطی را در این نقاشی دیواری‌ها نشان داده است.
جامعه آماری این تحقیق را تمامی مهدکودک‌های شهر مشهد تشکیل می‌دهند که در مجموع شامل 322  مهد کودک می‌باشند. با بررسی و مطالعه اهداف آموزشی مهدکودک‌ها در رابطه با محیط زیست و بررسی نقاشی دیواری مهدکودک‌ها، هشت مؤلفه اصلی  شامل محیط زیست و زیبایی‌های آن، حفظ و مراقبت از گیاهان، حفظ و مراقبت از جانوران، صرفه‌جویی در مصرف منابع طبیعی، تمیز نگه داشتن محیط زیست، خودداری از آلوده کردن محیط زیست، شناخت حیوانات و رابطه دوستانه با طبیعت؛ و 24 مؤلفه فرعی جهت گنجاندن در جدول تحلیل محتوا انتخاب گردیده است. در روش تجزیه و تحلیل بصری، ابتدا از هر نقاشی دیواری تفسیری کلی ارایه می‌دهد. سپس آن را با همه مفاهیم موجود در جدول تحلیل محتوا می‌سنجد، هر نقاشی دیواری می‌تواند مجموعه‌ای از مفاهیم را در بر داشته باشد.
نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که در جامعه آماری مفروض به مفاهیم زیست محیطی کمتر از حد لازم توجه شده است. بیشترین موضوع انتخابی برای نقاشی‌ها مربوط به رابطه دوستانه با طبیعت، و کمترین موضوع مربوط به بحث‌های خودداری از آلوده کردن محیط زیست می‌باشند. مجموع فراوانی مفاهیم زیست‌محیطی تحلیل شده در نقاشی دیواری‌های شهر مشهد 2017 مورد بوده است که به طور کلی 2/27 درصد از محتوای نقاشی دیواری مهدکودک‌ها را شامل می‌شوند. مهدکودک‌ها به عنوان فضایی که کودکان ساعت‌های زیادی از طول روز خود را در مهم‌ترین سنین الگوپذیری و آموزش‌پذیری در آنجا سپری می‌کنند، می‌تواند به عنوان یکی از مهم‌ترین فضاها برای افزایش آگاهی‌های زیست‌محیطی به کودکان مورد توجه قرار گیرد. این نتایج علاوه بر رصد جایگاه نقاشی دیواری مهدکودک‌ها، رویکردی جدید در امر آموزش محیط زیست به کودکان را نیز تعمیم‌پذیر خواهد کرد.